W razie niemożności stawienia się w sądzie na sprawie cywilnej lub karnej wymagane jest usprawiedliwienie na piśmie. Nieobecność świadka w sądzie musi zostać wiarygodnie uzasadniona. W przeciwnym razie za niestawiennictwo może zostać nałożona wysoka grzywna, a w szczególnych przypadkach dojść do zatrzymania i przymusowego doprowadzenia do sądu.
Nieobecność świadka w sądzie a obowiązki świadka
Wezwanie w charakterze świadka w sprawie cywilnej bądź karnej opatrzone jest informacją „stawiennictwo obowiązkowe”.
Art. 177 k.p.k.
Każda osoba wezwana w charakterze świadka ma obowiązek stawić się i złożyć zeznania.
Przesłuchanie świadka może nastąpić przy użyciu urządzeń technicznych umożliwiających przeprowadzenie tej czynności na odległość z jednoczesnym bezpośrednim przekazem obrazu i dźwięku. W postępowaniu przed sądem w czynności w miejscu przebywania świadka bierze udział referendarz sądowy, asystent sędziego lub urzędnik zatrudniony w sądzie, w którego okręgu świadek przebywa.
Świadka, który nie może się stawić na wezwanie z powodu choroby, kalectwa lub innej niedającej się pokonać przeszkody, można przesłuchać w miejscu jego pobytu.
Do obowiązków świadka należą:
- złożenie zeznań,
- złożenie przyrzeczenia,
- zeznawanie prawdy.
Usprawiedliwienie nieobecności świadka w sądzie
Jeśli świadek nie może stawić się w sądzie, zobowiązany jest do usprawiedliwienia nieobecności na piśmie przed terminem rozprawy. Wyjątkowe, czyli nagłe okoliczności umożliwiają usprawiedliwienie telefoniczne. Świadek informuje pracownika sekretariatu sądu o niemożności stawienia się na rozprawie, a następnie w wyznaczonym terminie zobowiązuje się do przyniesienia usprawiedliwienia na piśmie.
Jeśli świadek nie usprawiedliwił nieobecności w sądzie i otrzymał postanowienie o wymierzeniu kar pieniężnej, może dostarczyć usprawiedliwienie nie później niż w ciągu tygodnia od daty otrzymania postanowienia.
Choroba świadka a sprawa cywilna
W razie choroby świadka zgodnie z kodeksem postępowania cywilnego, wymaga się od niego usprawiedliwienia potwierdzonego przez lekarza sądowego.
Art. 2141 k.p.c.
Usprawiedliwienie niestawiennictwa z powodu choroby stron, ich przedstawicieli ustawowych, pełnomocników, świadków i innych uczestników postępowania, wymaga przedstawienia zaświadczenia potwierdzającego niemożność stawienia się na wezwanie lub zawiadomienie sądu, wystawionego przez lekarza sądowego.
Choroba świadka a sprawa karna
W przypadku postępowania karnego świadek podobnie jak w przypadku sprawy cywilnej w razie choroby zobowiązany jest do przedstawienia usprawiedliwienia, które potwierdza lekarz sądowy.
Art. 117 § 2a k.p.k.
Usprawiedliwienie niestawiennictwa z powodu choroby oskarżonych, świadków, obrońców, pełnomocników i innych uczestników postępowania, których obecność była obowiązkowa lub którzy wnosili o dopuszczenie do czynności, będąc uprawnionymi do wzięcia w niej udziału, wymaga przedstawienia zaświadczenia potwierdzającego niemożność stawienia się na wezwanie lub zawiadomienie organu prowadzącego postępowanie, wystawionego przez lekarza sądowego.
Gdzie znaleźć lekarza sądowego?
Zaświadczenie od lekarza sądowego świadek musi dostarczyć do sądu przed rozprawą. Istotne jest w tym wypadku jednoczesne wskazanie, że po zakończeniu choroby pozostaje on do dyspozycji sądu.
Wykaz lekarzy sądowych prowadzony jest przez prezesa sądu okręgowego. Udostępniany jest m.in.: sądom, prokuraturze oraz komendom i komisariatom policji.