Separacja jest instytucją prawną, którą może orzec sąd. Aby jednak mógł tego dokonać, musi ustalić, że pomiędzy małżonkami nastąpił zupełny rozkład pożycia małżeńskiego. Nie musi być trwały jak w przypadku rozwodu. Separacja polega na sądowym uregulowaniu faktycznego rozłączenia małżonków bez rozwiązania związku małżeńskiego. To sposób tymczasowy, który ma służyć pogodzeniu się małżonków. Z separacji korzystają związki jako z etapu przejściowego przed wystąpieniem z pozwem rozwodowym. Co więcej, tytułowa instytucja prawna jest odpowiednia, gdy małżonkowie są zdecydowani na zakończenie małżeństwa, ale nie mogą przeprowadzić rozwodu z przyczyn religijnych lub rodzinnych.
Orzeczenie separacji
Jeśli między małżonkami nastąpił zupełny rozkład pożycia, każde z nich może żądać, aby sąd orzekł separację. Orzeczenie separacji nie jest jednak dopuszczalne, jeśli:
- wskutek niej miałoby ucierpieć dobro wspólnych małoletnich dzieci małżonków,
- z innych względów orzeczenie separacji byłoby sprzeczne z zasadami współżycia społecznego.
Jeżeli małżonkowie nie mają wspólnych małoletnich dzieci, sąd może orzec separację na podstawie zgodnego żądania małżonków.
Żądanie orzeczenia separacji przez jednego z małżonków a żądanie rozwodu przez drugiego
Jeśli jeden z małżonków żąda orzeczenia separacji, a drugi orzeczenia rozwodu i żądanie to jest uzasadnione, sąd orzeka rozwód.
Jeśli orzeczenie rozwodu nie jest dopuszczalne, a żądanie orzeczenia separacji jest uzasadnione, sąd orzeka separację.
Separacja – skutki orzeczenia
Orzeczenie separacji ma skutki takie jak rozwiązanie małżeństwa przez rozwód, chyba że ustawa stanowi inaczej. Małżonkowie w separacji nie mogą zawrzeć małżeństwa. Jeśli wymagają tego względy słuszności, małżonkowie, którzy pozostają w separacji, zobowiązani są do wzajemnej pomocy. Jeśli małżonkowie zajmują jedno wspólne mieszkanie, sąd orzeka o sposobie korzystania z niego przez separowanych małżonków. Co więcej, małżonek nie dziedziczy po drugim małżonku na podstawie ustawy, traci też prawo do zachowku, chyba że spadkodawca ustanowił go w testamencie spadkobiercą. W wyroku orzekającym sąd rozstrzyga także kwestię władzy rodzicielskiej nad małoletnimi dziećmi małżonków.
Separacja – gdzie złożyć pozew?
Pozew o separację składa się do sądu okręgowego, który jest właściwy ze względu na ostatnie wspólne zamieszkanie małżonków. Jeśli każe z małżonków mieszka w innym miejscu, pozew składa się do sądu okręgowego właściwego dla miejsca zamieszka strony pozwanej. Separacja kosztuje. Od pozwu trzeba zapłacić stały wpis w wysokości 600 złotych.