Wydziedziczenie to pozbawienie prawa do zachowku bliskich spadkodawcy, którym ustawowo zachowek przysługuje. Wydziedziczeni mogą więc zostać małżonek, dzieci oraz rodzice.
Wydziedziczenia dokonuje się tylko i wyłącznie w testamencie. Należy mieć tu na uwadze, że wydziedziczenie nie jest tym samym co pominięcie w testamencie. Dlatego też tylko dzięki skutecznemu wydziedziczeniu zstępni nie będą mogli wystąpić na drogę sądową z roszczeniem o zachowek.
Podstawa prawna wydziedziczenia
Skuteczne wydziedziczenie dzieci możliwe jest tylko na podstawie ważnego testamentu. Podstawą prawną skutecznego wydziedziczenia jest artykuł 1008 kodeksu cywilnego.
Spadkodawca może w testamencie pozbawić zstępnych: dzieci, małżonka i rodziców zachowku, czyli wydziedziczyć, jeśli uprawniony do zachowku:
- wbrew woli spadkodawcy postępuje uporczywie w sposób sprzeczny z zasadami współżycia społecznego
- dopuścił się względem spadkodawcy albo jednej z najbliższych mu osób umyślnego przestępstwa przeciwko życiu, zdrowiu lub wolności albo rażącej obrazy czci
- uporczywie nie dopełnia względem spadkodawcy obowiązków rodzinnych
Kiedy nie można wydziedziczyć dzieci?
Jeśli żadna z powyższych przesłanek skutecznego wydziedziczenia nie będzie spełniona, osoba w ten sposób bezskutecznie wydziedziczona będzie mogła wystąpić do sądu z roszczeniem o zachowek, powołując się na bezzasadność wydziedziczenia. Podobna sytuacja będzie miała miejsce, gdy spadkodawca przebaczy osobie wydziedziczonej. Spadkodawca nie może w takiej sytuacji wydziedziczyć uprawnionego do zachowku.
Przebaczenie dokonane po wydziedziczeniu jest natomiast podważalne. Jeśli spadkodawcy zależy na tym, by spadkobierca miał prawo do spadku musi sporządzić nowy testament, w którym odwoła wydziedziczenie.
Spadkobierca wydziedziczony zawsze może podjąć próbę podważenia postanowień zawartych w testamencie podczas sprawy o stwierdzenie nabycia spadku, co wymaga jednak przeprowadzenia postępowania dowodowego.