Podejrzany jest najważniejszą osobą w ramach postępowania karnego, co do której wydano postanowienie o przedstawieniu zarzutów lub postawiono zarzut w związku z przystąpieniem do przesłuchania w charakterze podejrzanego. Obowiązki i prawa podejrzanego uregulowane zostały w przepisach prawa. Podejrzany staje się oskarżonym dopiero po skierowaniu aktu oskarżenia do sądu.
Prawa podejrzanego
Organy prowadzące postępowanie mają nałożony obowiązek informowania podejrzanego o jego prawach i obowiązkach. Podejrzanym jest się zawsze o popełnienie konkretnego czynu zabronionego. Przed otrzymaniem statusu podejrzanego organ powołany do ścigania przestępstw musi stwierdzić popełnienie czynu zabronionego i rozpocząć procedurę zmierzającą do wykrycia sprawcy.
Podejrzanemu w postępowaniu karnym przysługują:
- Prawo do składania wyjaśnień w tym również na piśmie, prawo do odmowy składania wyjaśnień w ogóle, albo do odmowy odpowiedzi na niektóre pytania bez konieczności podania przyczyny odmowy.
- Prawo do korzystania z pomocy wybranego przez siebie obrońcy. W razie trudnej sytuacji finansowej podejrzanego sąd może wyznaczyć obrońcę z urzędu.
- Prawo do informacji o treści zarzutów oraz prawi do zawiadomienia o terminie zaznajomienia z materiałami śledztwa.
- Prawo do żądania przesłuchania w obecności obrońcy.
- Prawo do dostępu do akt sprawy, które zyskuje się zawsze za zgodą prokuratora.
- Prawo do składania wniosków o dokonanie czynności śledztwa lub dochodzenia.
- Prawo do bezpłatnej pomocy tłumacza.
- Prawo do złożenia wniosku o końcowe zaznajomienie z materiałami postępowania.
- Prawo do złożenia wniosku o skierowanie sprawy do postępowania mediacyjnego, którego celem jest pogodzenie się z pokrzywdzonym.
- Prawo do złożenia wniosku o uzupełnienie postępowania w terminie 3 dni od daty zaznajomienia.
- Prawo do składania zażalenia na postanowienia i zarządzenia.