Obserwacja psychiatryczna w postępowaniu karnym jest instytucją uregulowaną w artykule 203 k.p.k. Określona została tutaj podstawa przeprowadzenia badań psychiatrycznych wraz z obserwacją w zakładzie leczniczym, jeśli zebrane dowody wskazują na duże prawdopodobieństwo, że oskarżony popełnił przestępstwo.Przepis art. 259 § 2 (przesłanki odstąpienia od tymczasowego aresztowania) stosuje się odpowiednio, chyba że oskarżony wnosi o poddanie go obserwacji.
Badanie psychiatryczne połączone z obserwacją w zakładzie leczniczym
O powyższym badaniu orzeka się wyłącznie wtedy, gdy wniosek zgłoszą biegli psychiatrzy. Wniosek jest niezbędny do uruchomienia procedury. Biegli jako jedyni posiadają bowiem wiadomości specjalne w rozumieniu art. 193 § 1 k.p.k. stanowiące ocenę konieczności obserwacji oskarżonego w zakładzie leczniczym.
Obserwacja psychiatryczna w postępowaniu karnym – czas trwania
Obserwacja w zakładzie leczniczym nie powinna trwać dłużej niż 4 tygodnie. Na wniosek zakładu sąd może przedłużyć ten termin na czas określony, niezbędny do zakończenia obserwacji. Łączny czas trwania obserwacji w danej sprawie nie może przekroczyć 8 tygodni. O zakończeniu obserwacji biegli niezwłocznie zawiadamiają sąd. Gdy niezbędne jest przedłużanie przez sąd obserwacji psychiatrycznej, konieczne jest ustalenie, że zgromadzone w sprawie dowody nadal wskazują na duże prawdopodobieństwo popełnienia przez podejrzanego/oskarżonego zarzucanego mu czynu, jak również braku ujemnych przesłanek umieszczenia podejrzanego/ oskarżonegona obserwacji psychiatrycznej.
Uwaga
Ze względu na fakt, że obserwacja psychiatryczna jest swoistym środkiem przymusu i oznacza pewnego rodzaju ograniczenie wolności dla oskarżonego, jej stosowanie powinno mieć miejsce wyłącznie w uzasadnionych przypadkach.