Zachowek jest instytucją spadkową, dzięki której interesy najbliższych spadkodawcy (dziedziczących na podstawie ustawy), tj. dzieci, wnuków, prawnuków, małżonków i rodziców zostają zabezpieczone z mocy prawa. Zachowek jest roszczeniem pieniężnym regulującym sprawy majątkowe po spadkodawcy. Gdy w zapisie testamentu spadkodawca pominął lub niesprawiedliwie rozporządził majątkiem w świetle prawa względem wyżej wymienionych osób należących do najbliższych według kodeksu cywilnego, mogą one wystąpić z roszczeniem o zachowek przeciwko spadkobiercom.
Przedawnienie dla roszczeń o zachowek
Aby roszczenie o zachowek nie było uznane za przedawnione, pozew do sądu należy złożyć nie później niż 5 lat od ogłoszenia testamentu. Przy tej okazji warto przedstawić różnicę pomiędzy ogłoszeniem testamentu a jego otwarciem. Datą otwarcia testamentu jest data śmierci spadkodawcy, natomiast ogłoszenie ma miejsce w postępowaniu sądowym o stwierdzenie nabycia spadku.
Pozew o zachowek
Pozew o zachowek jest pismem procesowym, musi więc zostać sporządzony wedle zasad określonych w kodeksie prawa cywilnego. Powinien więc zawierać:
- datę pozwu
- sąd, jego wydział i adres, gdzie kierowane jest powództwo
- imię, nazwisko, adres powoda i pozwanego
- pesel lub NIP powoda
- wysokość dochodzonego zachowku
- żądanie zapłaty zachowku przez pozwanego w określonej kwocie
- uzasadnienie żądania
- dowody, którymi są: postanowienie o nabyciu spadku, poświadczenie dziedziczenia itp.
- podpis powoda
Opłata sądowa w sprawach o zachowek wynosi 5% wartości przedmiotu sporu, czyli dochodzonej kwoty. Opłatę trzeba opłacić w kasie sądu, a dowód wpłaty dołączyć do pozwu. Jeśli w skład majątku wchodzą ruchomości i nieruchomości potrzebna będzie wycena ich wartości przez biegłego, co wiąże się oczywiście z dodatkowymi kosztami.
Istnieje możliwość domagania się przez powoda zasądzenia na swoją rzecz kosztów procesu sądowego od pozwanego. Ta sama kwestia może dotyczyć wynagrodzenia adwokata lub radcy prawnego reprezentującego powoda.
W przypadku sprawy o zachowek można również wnosić o zwolnienie z kosztów sądowych.