Zapis windykacyjny to ułatwienie w spełnieniu woli spadkodawcy. Dzięki takiemu zapisowi konkretne składniki majątku spadkodawcy przekazane są określonym w zapisie osobom. Z masy spadku składniki te zostają wyłączone i nie może do nich rościć sobie praw żaden ze spadkobierców. Z chwilą śmierci spadkodawcy przedmiot zapisu windykacyjnego staje się prawowitą własnością osoby w nim określonej. Zapis windykacyjny można sporządzić tylko u notariusza.
Zapis windykacyjny musi być precyzyjnie sformułowany. Nie może być wątpliwości komu przypada przypada przedmiot zapisu i co nim jest. Przedmiot zapisu można ustanowić na rzecz kilku spadkobierców. Spadkodawca określa wówczas w zapisie wielkość udziałów. Jeżeli nie zrobi tego osoby określone w zapisie windykacyjnym dziedziczą współwłasność w równych częściach.
Co może być przedmiotem zapisu windykacyjnego?
- rzeczy oznaczone co do tożsamości (ruchomości i nieruchomości)
- zbywalne prawa majątkowe
- przedsiębiorstwa lub gospodarstwa rolne
- ustanowienie na rzecz zapisobiercy użytkowania lub służebności
Zapis windykacyjny nie może być obwarowany terminem ani warunkiem. Jeśli jednak zostanie on ustanowiony, termin i warunek uważa się za nieistniejący. Jeśli z testamentu lub z innych okoliczności wynika, że obwarowanie jest konieczne, by zapis windykacyjny został uczyniony. Staje się on wówczas nieważny i następuje i wywołuje skutki zapisu zwykłego.