W sytuacji, gdy dziadkowie jako spadkodawcy nie pozostawią po sobie testamentu, ma miejsce dziedziczenie ustawowe. W pierwszej kolejności do dziedziczenia z ustawy powołani są małżonek spadkodawcy i dzieci spadkodawcy. Dopiero gdy dziecko spadkodawcy nie dożyje otwarcia spadku, wnuk dojdzie do dziedziczenia po swoim dziadku. Wnuk spadkodawcy dojdzie do dziedziczenia również wtedy, gdy rodzic wnuka, czyli syn lub córka spadkodawcy odrzucą spadek po swoim rodzicu.
Gdy dziadkom zależy, aby spadek trafił w ręce wnuka
Dziadkowie, którzy chcą, aby majątek po ich śmierci trafił w ręce wnuka, mają kilka możliwych rozwiązań do wyboru. Bez dokonania poniższych czynności prawnych za życia spadkodawcy po jego śmierci dojdzie do dziedziczeni z ustawy.
1. Testament na rzecz wnuka
Wywołuje skutki z chwilą śmierci spadkodawcy. Testament na rzecz wnuka nie musi być sporządzony w formie aktu notarialnego. Może zostać odwołany lub zmieniony w każdej chwili. Jest to szczególnie ważne dla spadkodawcy, który uzna, że zachowanie spadkobiercy wnuka zmieniło się na jego niekorzyść.
2. Darowizna na rzecz wnuka
Darowizna na rzecz wnuka jest umową dziadka z wnukiem sporządzoną za życia dziadka. Darowizna obejmująca prawo własności nieruchomości czy użytkowania wieczystego powinna mieć formę aktu notarialnego. W wyniku darowizny na rzecz wnuka dziadek traci prawo do jej przedmiotu. Niemniej jednak możliwe jest wprowadzenie do umowy zapisów o ustanowieniu nowych praw na rzecz dziadka, które będą zabezpieczały interes darczyńcy już po dokonaniu darowizny. Jest to istotna kwestia, ponieważ w przypadku zmiany zachowania wnuka na niekorzyść, nie ma takiej samej dowolności jak w przypadku testamentu na rzecz wnuka. Warunkiem odwołania darowizny według ustawodawcy jest rażąca niewdzięczność obdarowanego względem darczyńcy w przypadku darowizny dokonanej oraz popadnięcie darczyńcy w niedostatek po zawarciu umowy przed wykonaniem darowizny.
3. Umowa dożywocia
Dziadkowie, którym zależy na przekazaniu majątku wnukowi, mogą za życia spisać umowę dożywocia. Umowa zabezpiecza prawa przekazującego majątek po dokonaniu przysporzenia. Za przeniesienie własności nieruchomości wnuk zobowiązuje się do zapewnienia dziadkowi dożywotniego utrzymania. Przeniesienie własności na podstawie umowy o dożywocie następuje wraz z obciążeniem nieruchomości prawem dożywocia.
Kiedy wnuk będzie dziedziczył spadek po dziadkach
Oprócz sytuacji, w której dziecko spadkodawcy nie dożyje otwarcia spadku lub spadek zostanie przez nie odrzucony, istnieje jeszcze jedna sytuacja, gdy wnuk dochodzi do dziedziczenia. Jest to sytuacja, w której dziecko spadkodawcy zostanie uznane przez sąd za niegodne dziedziczenia. Osoba uznana przez sąd za niegodną dziedziczenia jest traktowana tak, jak gdyby nie dożyła otwarcia spadku. W przypadku wielu wnuków w miejsce dziecka spadkodawcy, który nie dożył otwarcia spadku, wchodzą wszystkie jego dzieci w częściach równych.