Wysokość kosztów postępowania karnego zależy od wielu czynników. Podstawowe zasady określone są przepisami Kodeksu karnego, ale w zależności od długości trwania procesu oraz stopnia jego skomplikowania, ostatecznie wysokość należności, jakie muszą pokryć strony zależna jest od decyzji sądu.
Kto ponosi koszty procesu karnego?
Pierwszorzędne znaczenie przy ustalaniu, kto pokryje koszty procesu, ma to, kto jest stroną w sprawie oraz kto wnosi akt oskarżenia. Jeśli sprawa jest ścigana z urzędu, tzn. wtedy, gdy pozew kierują do sądu organy służb publicznych – policja lub prokuratura, to koszty sądowe regulowane są z kasy Skarbu Państwa.
W przypadku gdy akt oskarżenia decyduje się skierować do sądu osoba prywatna, to w jej gestii leży wpłacenie zryczałtowanej opłaty sądowej. Należność tę uiszczamy wraz ze złożeniem wniosku, jeszcze przed rozpoczęciem się postępowania, bowiem właśnie dokonanie tych dwóch czynności stanowi dla organów ścigania podstawowy sygnał do wszczęcia czynności procesowych.
Wszystkie dodatkowe koszty, które zostaną wygenerowane w trakcie trwania procesu karnego zostaną zsumowane po jego zakończeniu oraz zawarte w orzeczeniu kończącym rozprawę. W niektórych przypadkach sąd może zdecydować o wydaniu osobnego postanowienia, które będzie dotyczyło tylko i wyłącznie powstałych w trakcie procesu kosztów.
Koszty procesu karnego – co się do nich zalicza?
Mianem kosztów procesu karnego określa się wszystkie opłaty i podatki, jakie skarb państwa poniósł w wyniku danego postępowania. Oprócz kosztów sądowych opłaty te obejmują wydatki stron, na przykład związane z powołaniem obrońcy lub pełnomocnika. Ponadto, na poczet kosztów postępowania karnego zalicza się również opłaty za doręczanie pism, koszty transportu czy doprowadzenia oskarżonego, koszty podróży sędziów, zorganizowanie wizji lokalnych, oględzin, wynagrodzenia biegłych, tłumaczy czy adwokata powołanego z urzędu, jak również ewentualne koszty związane z zamieszczaniem ogłoszeń w mediach.
Wszystkie te należności są po zakończeniu procesu analizowane przez sędziego, który rozstrzyga, kto i w jakim stopniu będzie zobowiązany je ponieść. Jeśli strony nie zgadzają się na warunki zawarte w postanowieniu, mogą od tej decyzji złożyć zażalenie.
Kiedy sprawa ścigana jest z oskarżenia publicznego, czyli wtedy gdy w roli oskarżyciela występuje prokurator, koszty procesu ponosi zazwyczaj strona skazana. To, jak wysokie będą to sumy zależy między innymi od wymiaru kary oraz czy skazany został uznany winnym wszystkich stawianych mu zarzutów. Jeśli bowiem okaże się, że niektóre z oskarżeń nie były zasadne, wtedy koszty związane z tą częścią postępowania procesowego ureguluje Skarb Państwa. W przypadku gdy wyrok końcowy będzie uniewinniający, osoba oskarżona nie poniesie żadnych kosztów, nie licząc ewentualnego wynagrodzenia dla adwokata, jeśli nie został on przyznany z urzędu.