Aby zostać pełnoprawnym spadkobiercą należy dopełnić wszystkich wymaganych formalności. Pierwszym sposobem uzyskania potwierdzenia, że zostało się spadkobiercą jest wystąpienie do sądu o wydanie postanowienia o stwierdzeniu nabycia spadku. Drugi sposób to sporządzenie notarialnego aktu poświadczenia dziedziczenia w kancelarii notarialnej. Ten sposób funkcjonuje od 1 marca 2009 roku i jest zdecydowanie szybszym sposobem niż w przypadku uzyskania postanowienia sądowego.
Akt poświadczenia dziedziczenia nie zawsze możliwy
Akt poświadczenia dziedziczenia będący urzędowym dokumentem sporządzonym przez notariusza, który stanowi potwierdzenie praw spadkobierców do udziałów w spadku po konkretnym spadkodawcy, nie znosi współwłasności powstałej w wyniku dziedziczenia majątku spadkowego przez większą ilość osób. W takim wypadku wymagane jest sporządzenie dodatkowej umowy lub przeprowadzenie postępowania sądowego.
Głównym warunkiem sporządzenia aktu poświadczenia dziedziczenia jest brak niezgody pomiędzy spadkobiercami. W takim wypadku spór będzie musiał rozstrzygnąć sąd.
Akt poświadczenia dziedziczenia można sporządzić wyłącznie przy dziedziczeniu ustawowym, gdzie brak jest testamentu lub przy dziedziczeniu na podstawie testamentu sporządzonego w formie zwykłej (własnoręcznie, akt notarialny, przed odpowiednim urzędnikiem). Testament sporządzony w formie ustnej, na statku morskim, powietrznym, na wojnie wyklucza możliwość sporządzenia aktu poświadczenia dziedziczenia.
Kolejnymi ograniczeniami są:
- gdy wobec spadkodawcy zostało już wydane postanowienie o stwierdzeniu nabyciu spadku po nim
- gdy wobec spadkodawcy został już wydany akt poświadczenia dziedziczenia po nim
- gdy wobec spadkodawcy toczy się postępowanie sądowe o stwierdzenie nabycia spadku po nim
- wskutek braku małżonka spadkodawcy i krewnych powołanych do dziedziczenia z ustawy spadek przypada, jako spadkobiercy ustawowemu, gminie albo Skarbowi Państwa
- spadkodawca w chwili śmierci był cudzoziemcem lub nie posiadając żadnego obywatelstwa, nie zamieszkiwał w Rzeczypospolitej Polskiej albo w skład spadku wchodzą prawa rzeczowe lub posiadanie nieruchomości położonej za granicą
Protokół dziedziczenia
Przed sporządzeniem aktu poświadczenia dziedziczenia notariusz spisuje protokół dziedziczenia przy udziale wszystkich osób, które mogą wchodzić w rachubę jako spadkobiercy ustawowi i testamentowi, a także osób, na których rzecz spadkodawca uczynił zapisy windykacyjne.
Koszty
Sporządzenie aktu poświadczenia dziedziczenia to koszt 50zł. Dodatkowo trzeba zapłacić 100zł za sporządzenie protokołu dziedziczenia. Jeśli dojdzie do otwarcia i ogłoszenia testamentu, to dopłaca się 50zł. Za każdy egzemplarz wypisu aktu (ilość stron x 6 zł). Do powyższych cen należy doliczyć 23% podatku VAT.