Sąd może wydać wyrok zaoczny, jeżeli podstawą do takiego wyroku będzie bezczynność pozwanego w sprawie. Sytuacja taka ma miejsce, gdy:
- pozwany pomimo doręczonego mu pozwu i zawiadomienia o rozprawie nie odpowie na pozew i nie stawi się na rozprawę, a nieobecność jego nie zostanie usprawiedliwiona
- pozwany nie uczestniczy aktywnie podczas rozprawy pomimo stawienia się i obecności na niej, tj. nie składa zarzutów, ani wyjaśnień
Domniemanie prawdziwości twierdzeń o okolicznościach przytoczonych w pozwie odbywa się na drodze weryfikacji stanowiska powoda. Jeśli wraz z dołączonymi dowodami nie budzi ono zastrzeżeń, sąd wydaje wyrok zaoczny. Kolejno sąd nadaje wyrokowi rygor natychmiastowej wykonalności.
Co może pozwany?
Sąd po wydaniu wyroku zaocznego przesyła powodowi i pozwanemu odpis wyroku zaocznego. Wówczas pozwany może:
- wykonać wskazania zawarte w wyroku zaocznym
- w ciągu tygodnia od otrzymania pisma złożyć sprzeciw w przypadku spawy karnej, a dwóch tygodni w przypadku sprawy cywilnej
Kiedy sąd nie może wydać wyroku zaocznego?
Jeżeli pozwany odpowiedział na pozew w formie ustnej lub pisemnej i złożył wyjaśnienia w sprawie lub żądał rozprawy w swej nieobecności.
Sprzeciw pozwanego
Sprzeciw pozwanego oprócz elementów charakterystycznych dla pisma procesowego, musi zawierać przytoczenie zarzutów przeciwko żądaniu pozwu oraz dowody i fakty na uzasadnienie podnoszonych przez pozwanego zarzutów. Ponadto pozwany powinien żądać zawieszenia rygoru natychmiastowej wykonalności, który został nadany wyrokowi zaocznemu.
Przewodniczący wyznacza kolejny termin rozprawy, jeśli sprzeciw nie budzi zastrzeżeń i został prawidłowo złożony.
Sprzeciw musi zostać opłacony opłatą sądową. Zgodnie z ustawą o kosztach sądowych w sprawach cywilnych sąd od sprzeciwu pobierze połowę tej opłaty.
Apelacja powoda
Powód może w ciągu tygodnia od doręczenia mu wyroku, gdy powództwo zostało oddalone w całości lub w części żądać uzasadnienia, a po tygodniu od otrzymania wyroku z uzasadnieniem wnieść apelację.
Ponowne rozpatrzenie sprawy
Sąd na ponownym rozpatrzeniu sprawy może:
- utrzymać w mocy wyrok zaoczny w całości lub w części
- uchylić w całości lub w części wyrok zaoczny
- żądać pozwu
- odrzucić pozew
- umorzyć postępowanie