Pojęcie władzy rodzicielskiej
Władza rodzicielska to obowiązki i prawa jakie wobec dzieci mają rodzice. Powstaje ona z chwilą narodzin dziecka, a ustaje, gdy dziecko osiąga pełnoletność. Na czym dokładnie polega sprawowanie władzy rodzicielskiej określa Kodeks rodzinny i opiekuńczy. Składają się na nią trzy podstawowe elementy:
- opieka nad dzieckiem
- zarząd majątkiem dziecka
- reprezentowanie dziecka
Wykonywanie władzy rodzicielskiej
Władza rodzicielska nie może być wykonywana tak, by godziła w dobro dziecka i interes społeczny. Dziecko musi być wychowywane w sposób, który zapewni mu prawidłowy rozwój. Przy czym podczas wykonywania władzy rodzicielskiej należy brać pod uwagę wiek dziecka, jego stan zdrowia, uzdolnienia oraz charakter.
Kiedy władza rodzicielska jest ograniczona
Władza rodzicielska może zostać ograniczona z poniższych przyczyn, gdy:
- dwoje rodziców rozłącza się
- istnieje zagrożenie dobra dziecka w tym nadużywanie władzy rodzicielskiej oraz rażące zaniedbywanie obowiązków rodzicielskich
O ograniczeniu władzy rodzicielskiej zawsze orzeka sąd. Przesłanką do pozbawienia, zawieszenia czy ograniczenia władzy rodzicielskiej dla sądu jest zawsze dobro dziecka i konieczność jego ochrony. Przy czym należy zwrócić uwagę na fakt, że zagrożenie dobra dziecka wcale nie musi być spowodowane winą rodziców. Ograniczenie władzy rodzicielskiej jest też formą niesienia pomocy rodzicom, którzy mają trudności w wychowywaniu dziecka .
Procedury przywrócenia ograniczonej władzy rodzicielskiej
Sąd, który orzeka o tym, by ograniczyć władzę rodzicielską jednemu lub dwojgu rodziców, nakłada ściśle określone w Kodeksie rodzinnym i opiekuńczym zarządzenia. Jeśli rodzic będzie chciał w przyszłości odzyskać pełne prawa rodzicielskie, musi je należycie spełniać. Stanowią one bowiem początek procedury przywrócenia ograniczonej władzy rodzicielskiej. Przede wszystkim chodzi o:
- zobowiązanie rodziców oraz małoletniego do odpowiedniego postępowania wraz ze wskazaniem sposobu kontroli wykonania wydanych zarządzeń
- określenie, jakie czynności nie mogą być wykonywane przez rodziców bez zezwolenia sądu
Sąd opiekuńczy dodatkowo może poddać wykonywanie władzy rodzicielskiej stałemu nadzorowi kuratora sądowego. I to właśnie kurator sądowy badając regularnie sytuację rodziny poprzez wywiady środowiskowe, będzie zbierał stosowne argumenty dla ewentualnej sprawy o przywrócenie ograniczonej władzy rodzicielskiej.
Ograniczenie władzy rodzicielskiej nie jest stanem nieodwracalnym, prawa rodzicielskie mogą zostać rodzicom wrócone. O tym jednak zawsze decyduje sąd, jeżeli ustaje przyczyna, która była powodem ograniczenia tej władzy. Sąd zawsze jednak dokładnie bada sytuację dziecka.
Ograniczona władza rodzicielska może zostać przez sąd przywrócona w pełni lub częściowo.
Wniosek o przywrócenie ograniczonej władzy rodzicielskiej?
Wniosek taki może do sądu wnieść rodzic, któremu władza rodzicielska została ograniczona, a przyczyny ograniczenia ustały. We wniosku istotne jest więc dokładne przedstawienie wraz z dowodami o obecnej sytuacji, która nie godzi w dobro dziecka. Dowodem może być dokument o podjęciu i zakończeniu terapii rodzinnej, zaświadczenie o ukończeniu terapii odwykowej, itp.
Wniosek o przywrócenie władzy rodzicielskiej należy złożyć do sądu rejonowego, w wydziale rodzinnym i nieletnich.