Dziecko adoptowane ma prawo dziedziczyć po swoich rodzicach. Zasada ta działa również w drugą stronę – osoby, które dokonały adopcji mają prawo do dziedziczenia po dziecku. Jak sytuacja wygląda w przypadku adopcji niepełnej?
Ustawodawca rozróżnia dwa rodzaje przysposobienia – pełne i niepełne. Do pierwszej sytuacji dochodzi wówczas, gdy „adoptowany wchodzi do rodziny adoptującego”, czyli faktycznie opuszcza swoją dotychczasową rodzinę. Inaczej jest w przypadku adopcji niepełnej – więzi, jakie łączą przysposobionego z krewnymi nie ulegają zerwaniu. Choć w takich sytuacjach dziedziczenie ustawowe zostało dokładnie uregulowane w Kodeksie cywilnym, to warto pamiętać, że zapisy tam poczynione nie ograniczają prawa podmiotów do dokonywania swobodnych rozporządzeń w drodze testamentu.
Przysposobienie pełne
Zgodnie z art. 936 § 1 Kodeksu cywilnego: „Przysposobiony dziedziczy po przysposabiającym i jego krewnych tak, jakby był dzieckiem przysposabiającego, a przysposabiający i jego krewni dziedziczą po przysposobionym tak, jakby przysposabiający był rodzicem przysposobionego”. Taka sytuacja dotyczy dziedziczenia pełnego. Ustawodawca wychodzi tu z założenia, że rodzina adopcyjna powinna mieć pozycję każdej innej rodziny, gdyż adoptujący i adoptowany stają się względem siebie krewnymi. W ten sposób do kręgu spadkobierców ustawowych osoby adoptowanej zalicza się nie tylko adoptującego, ale również tych, którzy są jego dziećmi czy ich zstępnymi. Jednocześnie przysposobiony nie dziedziczy po swoich wstępnych naturalnych i ich krewnych, oni zaś nie są uprawieni do dziedziczenia po nim.
Dziedziczenie przy przysposobieniu niepełnym
Odmiennie wygląda kwestia dziedziczenia przy przysposobieniu niepełnym. Zgodnie z Kodeksem cywilnym, jeżeli skutki przysposobienia polegają wyłącznie na powstaniu stosunku między przysposabiającym a przysposobionym, stosuje się następujące zasady:
- przysposobiony dziedziczy po przysposabiającym na równi z jego dziećmi, a zstępni przysposobionego dziedziczą po przysposabiającym na tych samych zasadach co dalsi zstępni spadkodawcy,
- przysposobiony i jego zstępni nie dziedziczą po krewnych przysposabiającego, a krewni przysposabiającego nie dziedziczą po przysposobionym i jego zstępnych,
- rodzice przysposobionego nie dziedziczą po przysposobionym, a zamiast nich dziedziczy po przysposobionym przysposabiający.
Z uwagi na problemy i możliwość – w pewnych sytuacjach – pominięcia niektórych kategorii osób, najbardziej pewnym sposobem może być sporządzenie testamentu.