Znowelizowane przepisy kodeksu karnego dotyczące uchylania się od płacenia alimentów wpłynęły na skuteczność ścigania sprawców tej kategorii przestępstw. Niealimentacja jako przestępstwo ma miejsce wtedy, gdy osoba zobowiązana do świadczenia alimentów, uchyla się od obowiązku alimentacyjnego, określonego co do wysokości orzeczeniem sądowym, ugodą zawartą przed sądem lub umową w formie pisemnej, jeśli łączna wysokość zadłużenia wynosi równowartość sumy trzech świadczeń alimentacyjnych lub zwłoka w spełnieniu świadczenia wynosi co najmniej trzy miesiące.
Niealimentacja – dwa typy przestępstwa
Przestępstwo niealimentacji podzielone zostało na dwa typy. Każdy typ został zagrożony inną karą. Pierwszym typem jest uchylanie się od obowiązku alimentacyjnego przez dłużnika, pomimo że posiada on możliwość świadczenia alimentacyjnego. Ta forma niealimentacji jest zagrożona karą grzywny, ograniczenia wolności lub pozbawienia wolności do roku.
Drugi typ niealimentacji dotyczy sytuacji, w której dłużnik uchyla się od obowiązku alimentacyjnego pomimo posiadania możliwości spełnienia świadczenia alimentacyjnego, a swoim czynem powoduje stan braku możliwości zaspokojenia podstawowych potrzeb życiowych. Ten rodzaj przestępstwa jest przez Sąd traktowany surowiej i zagrożony karą grzywny, ograniczeniem wolności lub pozbawieniem wolności do dwóch lat.
Przestępstwo niealimentacji – szczegółowe informacje
Ściganie przestępstwa niealimentacji następuje na wniosek pokrzywdzonego, organu pomocy społecznej lub organu podejmującego działania wobec dłużnika alimentacyjnego.
Jeżeli pokrzywdzonemu przyznano odpowiednie świadczenia rodzinne albo świadczenia pieniężne wypłacane w przypadku bezskuteczności egzekucji alimentów, ściganie przestępstwa odbywa się z urzędu.
Karze nie podlega sprawca przestępstwa, który nie później niż przed upływem 30 dni od dnia pierwszego przesłuchania w charakterze podejrzanego uiścił w całości zaległe alimenty.
W orzecznictwie szczególną uwagę zwraca się na zakres podstawowych potrzeb życiowych, niebędący pojęciem stałym, lecz zależy od wpływu wielu czynników. Świadczenie alimentacyjne nie ma być zapewnieniem wierzycielowi alimentacyjnemu minimum egzystencji. Dziecko powinno mieć dostęp do edukacji, sztuki, kultury i rozrywki.
Podsumowując, niealimentacja w prawie karnym może przyjąć formę przestępstwa, a także pozwolić na wszczęcie postępowania karnego, gdy łączna wysokość zaległości alimentacyjnych stanowi równowartość co najmniej trzech świadczeń okresowych lub opóźnienie zaległego świadczenia wynosi co najmniej trzy miesiące.