Uporczywe uchylanie się od obowiązku alimentacyjnego jest przestępstwem ściganym na wniosek pokrzywdzonego, organu pomocy społecznej lub organu, który podejmuje działania wobec dłużnika alimentacyjnego. W przypadku gdy pokrzywdzonemu przyznano odpowiednie świadczenia rodzinne lub pieniężne z powodu bezskuteczności egzekucji alimentów, ściganie odbywa się z urzędu. Za uporczywe uchylanie się od obowiązku alimentacyjnego grozi kara grzywny, kara ograniczenia wolności lub pozbawienia wolności do lat 2.
Przesłanki odpowiedzialności za przestępstwo (art. 209 kk)
- Sprawca był zobowiązany do obowiązku opieki bądź to z mocy ustawy, bądź też orzeczenia sądowego.
- Uchylanie się sprawcy od wypełnienia obowiązku przybrało formę uporczywości.
- W wyniku zaniechania sprawcy osoba uprawniona narażona została na niemożność zaspokojenia podstawowych potrzeb życiowych.
Co znaczy „uporczywe”?
O uporczywości mówi się wtedy, gdy na przestrzeni pewnego czasu wystąpi wielokrotne zaniechanie obowiązku alimentacyjnego, sprawca posiada realne możliwości spełnienia świadczeń. Działa on umyślnie, ma negatywne nastawienie psychiczne. Co w konsekwencji przyczynia się do niemożności zaspokojenia podstawowych potrzeb życiowych pokrzywdzonego, tj.:
- wyżywienia
- odzieży
- ochrony zdrowia
- ochrony kształcenia
- rozwoju fizycznego i psychicznego
- innych potrzeb uwarunkowanych wiekiem
Osoba, na której spoczywa obowiązek alimentacyjny nie popełnia przestępstwa w poniższych przypadkach:
- gdy nie płaci alimentów przez okres krótszy niż 3 miesiące
- gdy nie płaci alimentów przez okres dłuższy niż 3 miesiące, lecz z niezależnych od siebie przyczyn (utrata pracy)
Fakt, iż potrzeby uprawnionego zaspakajane są przez inną osobę, nie wyklucza pociągnięcia do odpowiedzialności karnej samego zobowiązanego.
Ważne dowody
Podczas sprawy karnej ważne będą dowody świadczące o winie sprawcy. Dlatego też istotne jest gromadzenie wszelkich dokumentów: wezwania do zapłaty, wydruki bankowe, korespondencja, rozmowy telefoniczne, smsy, maile, jak również zeznania świadków.