Obecnie przepisy Kodeksu Rodzinnego i Opiekuńczego umożliwiają, aby władza rodzicielska po rozwodzie mogła być wykonywana przez rodziców wspólnie.Takie sprawowanie władzy rodzicielskiej to opieka naprzemienna. Sądy coraz częściej decydują o orzeczeniu tego typu opieki nad dzieckiem. Główną zaletą rozwiązania jest zachowanie równej relacji dziecka z każdym rodzicem.
Art. 58 Kodeksu Rodzinnego i Opiekuńczego
W wyroku orzekającym rozwód sąd rozstrzyga o władzy rodzicielskiej nad wspólnym małoletnim dzieckiem obojga małżonków i o kontaktach rodziców z dzieckiem oraz orzeka, w jakiej wysokości każdy z małżonków jest obowiązany do ponoszenia kosztów utrzymania i wychowania dziecka. Sąd uwzględnia porozumienie małżonków o sposobie wykonywania władzy rodzicielskiej i utrzymywaniu kontaktów z dzieckiem po rozwodzie, jeżeli jest ono zgodne z dobrem dziecka. Rodzeństwo powinno wychowywać się wspólnie, chyba że dobro dziecka wymaga innego rozstrzygnięcia.
Opieka naprzemienna a alimenty
Opieka naprzemienna orzekana jest wyłącznie za zgodą obojga rodziców. W jej przypadku dziecko zazwyczaj mieszka przez pewien czas u matki, a kolejno u ojca. Może to być na przykład tydzień u mamy, tydzień u taty lub konkretne określenie 1-15 i 16-31 dzień każdego miesiąca. W zakresie alimentów są może dokonać orzeczenia, że rodzice pokrywają koszty pobytu dziecka w dniach, w których przebywa ono z każdym z rodziców, a inne wydatki typu szkoła, rozrywka, leczenie, odzież podzielone są po połowie.
Art. 107 Kodeksu Rodzinnego i Opiekuńczego
Jeżeli władza rodzicielska przysługuje obojgu rodzicom żyjącym w rozłączeniu, sąd opiekuńczy może ze względu na dobro dziecka określić sposób jej wykonywania i utrzymywania kontaktów z dzieckiem. Sąd pozostawia władzę rodzicielską obojgu rodzicom, jeżeli przedstawili zgodne z dobrem dziecka pisemne porozumienie o sposobie wykonywania władzy rodzicielskiej i utrzymywaniu kontaktów z dzieckiem. Rodzeństwo powinno wychowywać się wspólnie, chyba że dobro dziecka wymaga innego rozstrzygnięcia.
W przypadku braku powyższego porozumienia sąd uwzględniając prawo dziecka do wychowania przez oboje rodziców, rozstrzyga o sposobie wspólnego wykonywania władzy rodzicielskiej i utrzymywaniu kontaktów z dzieckiem. Sąd może powierzyć wykonywanie władzy rodzicielskiej jednemu z rodziców, ograniczając władzę rodzicielską drugiego do określonych obowiązków i uprawnień w stosunku do osoby dziecka, jeżeli dobro dziecka za tym przemawia.
Opieka naprzemienna – plan wychowawczy
Aby mogło dojść do ustanowienia opieki naprzemiennej, potrzebne jest porozumienie rodziców. W praktyce nazywane jest ono planem wychowawczym. W tym wypadku często potrzebna jest pomoc mediatora. Plan wychowawczy musi uwzględniać harmonogram pobytu dziecka u każdego rodzica, plan spędzania świąt, wakacji czy ferii. Sąd akceptuje plan wychowawczy i orzeka opiekę naprzemienną wyłącznie wtedy, gdy jest on zgodny z dobrem dziecka.