W ustawie o kosztach sądowych w sprawach cywilnych określone jest, że zarówno osoba fizyczna jak i osoba prawna mogą ubiegać się o zwolnienie od kosztów sądowych w całości bądź w części. Przesłanki do jego przyznania dla każdej z nich będą oczywiście inne.
Na czym polega częściowe zwolnienie od kosztów sądowych?
Jeśli strona jest w stanie ponieść tylko część kosztów sądowych, sąd może zwolnić stronę z kosztów w części. Polega ono na zwolnieniu od poniesienia albo ułamkowej lub procentowej ich części, albo określonej ich kwoty, albo niektórych opłat lub wydatków. Może też być to przyznanie zwolnienia co do pewnej części roszczenia lub co do niektórych roszczeń dochodzonych łącznie.
Jak domagać się zwolnienia od kosztów sądowych?
W przypadku osoby fizycznej składa ona oświadczenie, że nie jest w stanie ponieść kosztów sądowych bez uszczerbku utrzymania koniecznego dla siebie i rodziny. Do wniosku o zwolnienie od kosztów sądowych powinno być dołączone oświadczenie obejmujące szczegółowe dane o stanie rodzinnym, majątku, dochodach i źródłach utrzymania osoby ubiegającej się o zwolnienie od kosztów. Oświadczenie sporządza się według ustalonego wzoru.
Sąd może przyznać zwolnienie od kosztów sądowych osobie prawnej, gdy wykaże ona, że nie ma dostatecznych środków na ich uiszczenie.
Wniosek o przyznanie zwolnienia od kosztów sądowych należy zgłosić pisemnie lub ustnie do protokołu w sądzie, w którym sprawa ma być wytyczona lub już się toczy. Osoba fizyczna, która nie ma miejsca zamieszkania w siedzibie tego sądu, może złożyć wniosek o przyznanie zwolnienia od kosztów sądowych w sądzie rejonowym właściwym ze względu na miejsce swego zamieszkania. Sąd przesyła niezwłocznie ten wniosek właściwemu sądowi.
Ważne informacje dla wnioskodawcy
W razie oddalenia wniosku o zwolnienie od kosztów sądowych strona nie może ponownie domagać się zwolnienia powołując się na te same okoliczności, które stanowiły uzasadnienie oddalonego wniosku.
Sąd odmawia zwolnienia od kosztów sądowych stronie w razie oczywistej bezzasadności dochodzonego roszczenia lub obrony praw.
Zwolnienie od kosztów sądowych nie zwalnia strony od obowiązku zwrotu kosztów procesu przeciwnikowi.
Sąd może zarządzić stosowne dochodzenie, jeżeli na podstawie okoliczności sprawy lub oświadczeń strony przeciwnej powziął wątpliwości co do rzeczywistego stanu majątkowego strony domagającej się zwolnienia od kosztów sądowych lub z niego korzystającej.