Każdy najemca ma zarówno prawa, jak i obowiązki. O jakich mowa? Co może – zgodnie z prawem – zrobić najemca, gdy wynajmujący nie dopełnia ciążących na nim zobowiązań?
Wśród podstawowych obowiązków najemcy wymienić należy:
- używanie przedmiotu najmu w sposób zgodny z umową, jak i przeznaczeniem rzeczy,
- uiszczanie czynszu w ustalonych terminach,
- obowiązek uiszczenia dodatkowych świadczeń.
Przedmiot najmu
Podstawową sprawą jest fakt, że najemca ma zawsze obowiązek używania rzeczy najętej w sposób, który został określony w umowie. Jeżeli strony nie ustaliły stosownych zapisów w tym zakresie, to – zgodnie z art. 666 Kodeksu cywilnego – najemca powinien używać rzeczy w sposób odpowiadający właściwościom i przeznaczeniu rzeczy. W przypadku najmu lokalu, najemca powinien dostosować się do panujących zasad, w szczególności zaś przestrzegać porządku domowego. Warto przy tym pamiętać, że to do jego obowiązków należy choćby dokonywanie drobnych nakładów, które związane są ze zwykłym używaniem poszczególnych rzeczy. Obowiązek ten, w odniesieniu do lokalu mieszkalnego, dotyczy choćby napraw. Co więcej, rzecz nie może być modyfikowana przez najemcę bez zgody wynajmującego. Przez modyfikację rozumie się tu dokonanie takich zmian, które uniemożliwiają użytkowanie rzeczy do celów pierwotnych.
Uiszczanie czynszu
Strony umowy określają wysokość i termin płatności czynszu, zaś jego regularne uiszczanie jest podstawowym obowiązkiem najemcy. Jeżeli strony nie uregulowały tej kwestii, to zastosowanie mają przepisy Kodeksu cywilnego. W takim wypadku wszystko uzależnione jest od tego, na jak długo została zawarta umowa najmu:
- czynsz jest płatny za cały czas najmu z góry – gdy najem ma trwać nie dłużej niż 1 miesiąc,
- czynsz jest płatny do 10 dnia każdego miesiąca z góry – gdy najem ma trwać dłużej niż miesiąc,
- czynsz jest płatny do 10 dnia każdego miesiąca z góry – gdy umowa najmu została zawarta na czas nieoznaczony.
Ewentualne opóźnienie w zakresie uiszczenia czynszu stanowi podstawę do dochodzenia przez najemcę odsetek za czas zwłoki. Warto też wiedzieć, że wynajmujący może żądać naprawienia szkody wynikłej z opóźnienia w płatności.
Świadczenia dodatkowe
W niektórych przypadkach, poza czynszem, najemca ma obowiązek uiszczania kosztów dodatkowych świadczeń, które – dla przykładu – związane są ze specjalnymi udogodnieniami. Z punktu widzenia wynajmującego ważne jest, że płatność świadczeń dodatkowych, z którymi najemca zalega dłużej niż rok, może zostać zabezpieczona przez ustawowe prawo zastawu na rzeczach ruchomych najemcy, które wniesione zostały do przedmiotu najmu.