DE / EN

Artykuły

https://adwokatgb.pl/wp-content/uploads/2015/09/bible-428947__180-2.jpg

Jakie są rodzaje testamentów?

Jakie są rodzaje testamentów? Kancelaria Adwokacka Aleksandra Gawin-Bławat 2020-02-04 23:25:10

Testament to oświadczenie woli spadkodawcy, który sporządzany jest na wypadek śmierci. Prawo spadkowe dzieli testamenty na dwa rodzaje. Są to mianowicie testamenty zwykłe i szczególne.

Testamenty zwykłe

Testamenty zwykłe mogą być sporządzone przez każdą osobę mającą zdolność do czynności prawnych w każdym czasie. Bez różnicy na to ile czasu upłynie pomiędzy sporządzeniem takiego testamentu a jego otwarciem (śmiercią spadkodawcy), będzie on ważny. Musi jednak zostać spełniony warunek, że spadkodawca nie odwołał testamentu.

Do testamentów zwykłych zalicza się:

  • testamenty własnoręczne (holograficzne)

Spisywane są one w całości odręcznie przez spadkodawcę na papierze. W kodeksie cywilnym jasno zostało określone, że taki testament nie może zostać sporządzony na maszynie do pisania czy komputerze. Nie może zostać spisany przez inną osobę i podpisany przez spadkodawcę. Podpis spadkodawcy jest wymagany. Testament własnoręczny nie wymaga świadków przy jego spisywaniu i może być przechowywany w domu. Niemniej jednak warto oddać go do rąk notariusza, by został on odnotowany w Notarialnym Rejestrze Testamentów. Z takiego rejestru nie da się dowiedzieć, co stanowi treść testamentu, a jedynie kwestię, że został on sporządzony.

  • testamenty notarialne

Sporządzane są w obecności notariusza. Testament notarialny przyjmuje formę aktu notarialnego. Po odczytaniu przez notariusza, lub inną osobę przez niego wskazaną treści aktu, zostaje on podpisany przez spadkodawcę i notariusza.

  • testamenty allograficzne

Są to testamenty spisane przez inną osobę niż spadkodawca, która musi być osobą urzędową. Kodeks cywilny określa dokładnie, że może nią być:

  • wójt (burmistrz, prezydenta miasta)
  • starosta
  • marszałek województwa
  • sekretarz powiatu lub gminy
  • kierownik urzędu stanu cywilnego

Oprócz osoby urzędowej przy sporządzeniu tego rodzaju testamentu powinno być dwoje świadków (nie beneficjentów).

Oświadczenie spadkodawcy spisywane jest w protokole z podaniem daty jego sporządzenia. Następnie protokół ten jest odczytywany w obecności świadków i podpisany przez spadkodawcę, osobę urzędową i świadków. Jeśli spadkodawca nie może się podpisać, sporządza się w takim wypadku odpowiednią adnotację w protokole.

Testamentu allograficznego nie mogą sporządzić osoby głuche lub nieme.

Testamenty szczególne

Testamenty takie sporządzane są w wyjątkowych okolicznościach, a ich ważność jest ograniczona w czasie.

Do testamentów szczególnych zalicza się:

  • testamenty ustne

Spadkodawca oświadcza swoją ostatnią wolę ustnie w obecności co najmniej trzech świadków. Może zostać sporządzony, jeżeli:

  • istnieje obawa rychłej śmierci spadkodawcy (wypadek spadkodawcy, ciężka choroba, podeszły wiek)
  • szczególne okoliczności nie pozwalają zachować zwykłej formy testamentu lub jest to bardzo utrudnione (katastrofy jak powódź czy choroba zakaźna)

Istnieją dwa sposoby stwierdzenia treści testamentu ustnego:

  • pierwszy sposób

Jeden ze świadków albo osoba trzecia spisuje oświadczenie spadkodawcy przed upływem roku od jego złożenia. Może ono nastąpić za życia spadkodawcy, jak i po jego śmierci. Osoba spisująca podaje miejsce i datę oświadczenia złożonego przez spadkodawcę oraz miejsce i datę sporządzenia pisma. Oświadczenie podpisuje spadkodawca (jeśli żyje) i co najmniej dwóch świadków.

  • drugi sposób

W ciągu sześciu miesięcy od dnia otwarcia spadku wszyscy świadkowie składają przed sądem zgodne zeznania co do oświadczenia spadkodawcy. Sąd może poprzestać na zgodnych zeznaniach dwóch świadków, jeśli przesłuchanie jednego z trzech świadków nie jest możliwe lub napotyka trudne do przezwyciężenia przeszkody.

  • testamenty podróżne

Oświadczenie woli spadkodawcy może mieć miejsce na statku lub w samolocie. Spadkodawca oświadcza wolę dowódcy lub zastępcy w obecności dwóch świadków. Dowódca statku lub zastępca spisuje wolę, podaje datę spisania i odczytuje treść woli spadkodawcy. Pismo podpisują spadkodawca, świadkowie oraz dowódca lub jego zastępca. W przypadku, gdy spadkodawca nie może podpisać pisma, należy podać przyczynę braku jego podpisu. Testament na statku morskim lub powietrznym mogą też sporządzić osoby nieme, głuche i głuchonieme.

  • testamenty wojskowe

Szczególna forma testamentu wojskowego polega na tym, że spadkodawca oświadczyć może swoją wolę ustnie wobec dwóch świadków, którzy nie muszą jednocześnie obecni. Testament wojskowy może być sporządzony jedynie w czasie mobilizacji lub wojny albo przebywania w niewoli. Podstawą do sporządzenia tego rodzaju testamentu może być obawa rychłej śmierci spadkodawcy lub to, że wskutek szczególnych okoliczności zachowanie zwykłej formy testamentu jest niemożliwe lub bardzo utrudnione.

Wróć

Podobne artykuły

Przyczyny nieważności testamentu

Choć ustawodawca przewiduje zasadę swobodnego testowania, to nie jest ona równoznaczna temu, że osoba zainteresowana ma pełną dowolność. Przepisy Kodeksu cywilnego wyznaczają katalog nakazów i zakazów, od spełnienia których uzależniona jest ważność testamentu. Zgodnie z art. 941 Kodeksu cywilnego rozporządzić majątkiem na wypadek śmierci...

Zmiany i odwołanie testamentu

Testament sporządzany jest niejednokrotnie w szczególnych warunkach, zwykle pod wpływem silnych emocji. Zmiany i odwołanie testamentu są możliwe, zawsze jednak musi zajść specjalny powód ku temu. Powyższych czynności testator musi dokonać osobiście. Konieczne jest też, by spadkodawca posiadał pełną zdolność do czynności prawnych. Co istotne,...

Konsekwencje odrzucenia spadku

Nie zawsze spadek oznacza korzyści i wzbogacenie się. W praktyce – o czym trzeba pamiętać – może zdarzyć się, że masą spadkową będą jedynie długi i zobowiązania. Odrzucenie spadku wiąże się jednak z konsekwencjami. Jakimi? Przyjęcie, jak i odrzucenie spadku uregulowane jest w Kodeksie cywilnym w art. od 1012 do 1024. Trzeba zauważyć, że prawo...

O porządku dziedziczenia bez testamentu

Gdy nie ma testamentu obowiązuje ustawowe dziedziczenie. Jest to kolejność zapisana w kodeksie cywilnym. Jeśli nie ma testamentu jak również zapisu windykacyjnego spadkobiercy otrzymają majątek po zmarłym w całości. Każdy ze spadkobierców ściśle według prawa otrzyma wówczas udział określony ułamkowo. Właścicielem majątku po zmarłym bez testamentu...