Jeśli lekarz postąpi niezgodnie z aktualną wiedzą medyczną oraz nie zachowa należytej ostrożności, może w ten sposób zagrozić zdrowiu, jak i życiu pacjentów. Za taki błąd medyczny lekarz ponosi odpowiedzialność karną. W tym wypadku w grę wchodzą przepisy art. 160 k.k. oraz art. 162 k.k. Termin błędu medycznego nie jest zdefiniowany ustawowo, niemniej jednak należy pamiętać, że odpowiedzialność karna lekarza jest rzeczą oczywistą, a poszkodowani pacjenci, jak i ich najbliżsi mają pełne prawo do jej wyegzekwowania.
Odpowiedzialność karna lekarza – art. 160 k.k.
§ 1. Kto naraża człowieka na bezpośrednie niebezpieczeństwo utraty życia albo ciężkiego uszczerbku na zdrowiu, podlega karze pozbawienia wolności do lat 3.
§ 2. Jeżeli na sprawcy ciąży obowiązek opieki nad osobą narażoną na niebezpieczeństwo, podlega karze pozbawienia wolności od 3 miesięcy do lat 5.
§ 3. Jeżeli sprawca czynu określonego w § 1 lub 2 działa nieumyślnie, podlega grzywnie, karze ograniczenia wolności albo pozbawienia wolności do roku.
§ 4. Nie podlega karze za przestępstwo określone w § 1-3 sprawca, który dobrowolnie uchylił grożące niebezpieczeństwo.
§ 5. Ściganie przestępstwa określonego w § 3 następuje na wniosek pokrzywdzonego.
Nieudzielenie pomocy – art. 162 k.k.
§ 1. Kto człowiekowi znajdującemu się w położeniu grożącym bezpośrednim niebezpieczeństwem utraty życia albo ciężkiego uszczerbku na zdrowiu nie udziela pomocy, mogąc jej udzielić bez narażenia siebie lub innej osoby na niebezpieczeństwo utraty życia albo ciężkiego uszczerbku na zdrowiu,
podlega karze pozbawienia wolności do lat 3.
§ 2. Nie popełnia przestępstwa, kto nie udziela pomocy, do której jest konieczne poddanie się zabiegowi lekarskiemu albo w warunkach, w których możliwa jest niezwłoczna pomoc ze strony instytucji lub osoby do tego powołanej.
Odpowiedzialność karna lekarza – klasyfikacja błędów
Z uwagi na przesłankę etapu postępowania leczniczego można sklasyfikować błędy lekarskie.
- Błąd diagnostyczny – wadliwe rozpoznanie stanu zdrowia pacjenta dotyczące zarówno błędu pozytywnego, gdy lekarz rozpoznaje chorobę, a pacjent jest zdrowy, jak i błędu negatywnego, gdy lekarz nie rozpoznaje choroby u chorego pacjenta. Można wymienić jeszcze błąd mieszany, gdzie lekarz rozpoznaje u pacjenta zupełnie inną chorobę, niż tę na którą on cierpi.
- Błąd terapeutyczny – naruszenie przez lekarza obowiązku działania z zasadami lege artis w czasie dokonywania czynności mających na celu przywrócenie zdrowia pacjentowi. Jest to inaczej wadliwy sposób leczenia, który może polegać na zleceniu niewłaściwych środków farmakologicznych lub przeprowadzeniu zbędnego zabiegu.
- Błąd organizacyjny – uszczerbek na zdrowiu lub życiu pacjenta jest skutkiem złego zorganizowania pracy konkretnie w danej placówce służby zdrowia. Mogą to być jednocześnie wadliwe decyzje dokonywane przez osoby kierujące danym zakładem opieki zdrowotnej.
- Błąd techniczny – powodem tego typu błędów jest zazwyczaj pomyłka bądź zaniedbanie.